Housekeeping Çalışanı Mutsuz’mu ?

. Gittikçe artan otel ve misafir sayısı, iş yükünü ve ağırlaşan çalışma koşullarını zorlaştırmıştır. Gerekli iş gücü talebini zor karşılamaya çalışan, kalifiye eleman yetiştiremeyen ve yetişen elemanı sektörde tutamayan bir döneme girmiştir. Özellikle son 10 yılda tabiri caiz ise, ciddi kan kaybetmiş ve kaybetmeye de devam ediyor. Artık İnsan kaynakları departmanı bir çok kaynaktan duyurularını yapsa da, yeterli iş başvuru talebi alamaz olmuştur. İnsanlar artık işsiz olsalar da, h/k departmanı birinci öncelikte tercih etmez. Öğrenciler stajyerlik döneminde bile mecbur kalmadıkça h/k departmanında staj yapmayı istemez olmuşlardır . Gerçi bu gidişat otelciliğin diğer tüm bölümlerinde de, covid den dolayı söz konusudur. Ancak en ağır etki h/k departmanı üzerinde görülmektedir.

   Turizmde genel hedef kalite ve karlılığı yükseltmek amaçlı yapılan, ihtişamlı tesisler ve binalar mevcut. Binayı ayakta tutan, yaşatan, ömrünü uzatıp değerine değer katanlar kimler. Misafirleri hijyenik koşullarda, gülen yüzüyle ağırlayan personel ve h/k yöneticileri biraz arka planda kaldılar. Sektöre  yapılan tüm  yatırımlar personel açısından  mutlu ve konforlu bir çalışma ortamına bir basamak oluşturmamıştır. Sadece iş yükünü daha arttırarak, yorgun, mutsuz çalışan kişiler haline dönüştürmüştür.

   Otelcilik sektörü, Pandemi öncesi dönemde  ülke genelinde büyüme gösterirken, maalesef ki personel açısından eski cazibesini yitirmiş durumdadır. Çünkü genel olarak turizm sektöründe personelden beklentisi, diğer sektörlere göre çok daha yüksektir. Her geçen sene de daha da artmaktadır. Otelciliğin popüler olduğu ilk dönemlerde personelden beklenen iş kapasitesi ile, son yıllarda beklenen iş kapasitesi çok farklılık göstermektedir. Ayrıca o zamanın çalışma koşulları çok daha cezbedici iken, her geçen gün koşullar personel aleyhine bozulmuştur. Hk departmanlarının önemi her geçen sene, daha çok ortaya çıkmıştır. Ağır yükü taşımada başı çekip üzerine binen, iş yükü her geçen gün artmıştır. Ancak yaşam şartlarında iyileştirme, mutlu çalışmasını sağlayabilmek için, etkili bir çalışma yapılmamıştır. Yeni gelen ve iş öğretilen personelin neredeyse  % 80 'i, ağır iş yükü  ve orantısız  düşük gelir elde etmiştir. Cazip olmayan çalışma şartları gibi sebeplerle sektör değiştirmeye başlamıştır.  Piyasada yayılan bu olumsuz koşullar, işsiz kesim için  housekeeping'i  tercih edilmeyen iş statüsü durumuna  getirmiştir. Daha önceleri otel personel girişlerinde, iş başvurusu için insan kuyruklarını görmek artık mümkün değil. Genel olarak Otel h/k departmanları şuanda elde kalan bir avuç dirençli, kalifiye personel ile kör topal yürütülmektedir. Geri kalan personelin çoğunluğu "mecburen çalışan" ya da "mecburen çalıştırılan " konumdadırlar.

    Bunun yanında; turizme yeni başlayanlara müjde niteliğindeki yüksek oranlı asgari ücret zamları, aynı oranda kıdemli, kalifiye personel ve yönetici kadrolarına yansımamaktadır. Turizmin dengelerindeki bu sancılı dönemde de, maalesef personeli daha da küstürmüş ve sektörden uzaklaşmayı hızlandırmıştır.

   Taşeron firma ile otel arasındaki personellerin kalifiyesiz oluşu ve yüksek maaş alması da çalışanların motivasyonunu düşürdü. Birde yabancı personellerin deneyimsizliği ve deneyimli çalışanlar kadar yüksek maaşları da yöneticilerin motivasyonunu bozdu. Zaten sektör ciddi zorluk çekerken, bir de bu motivasyon sorunları ile uğraşmak, mesleğe küskünlük olarak yansımıştır.

   Turizm Otelcilik personeli yetiştiren lise ve üniversitelere, özel kurs ve okullara yine öğrenciler tarafından, h/k çalışma koşulları tercih edilmediğinden önbüro, mutfak ağırlıklı bölümler daha popüler ve revaçta görünmekte. Ayrıca h/k stajlarının da zorunluluktan kaldırılması sektöre bir darbe daha vurmuştur. Housekeeping departmanı için Pandemi dönemi sonrası, var olan ağır çalışma koşullarının maalesef daha da ağırlaşmasına sebebiyet vermiş durumdadır. şimdi sağlık riskleri üzerlerine düşen sorumluluğunu taşıyarak, daha da fazla emek vererek yoğun çalışmaktadırlar.

Ancak bir çok ülkede sözkonusu seyahat yasakları, aşı sertifikası istemleri, aşı teminleri konusundaki sıkıntılar uzunca bir süre daha turist akışını derinden etkileyecek.2021 yılı içinde pek çok pesonel çalışma imkanı bulamayıp sektörden uzaklaşacaktır.  Eğer çalışma koşullarında da  iyileşme mümkün olmaz ise, bu dönem elde kalan h/k personelini elde tutmak mümkün olmayacaktır.  

   Pandemi dönemi h/k departmanı kişi başı temizlik alanlarının normal standartlara düşürülmesi ve iş kalitesinin yükseltilmesinde bize fırsat olabilir. İşleyişteki ağır temizlik prosedürlerini, önceki gibi yoğun kişi başı oda sayıları ve temizlik alanları ile devam ettirmeye çalışmayalım. İyileştirmeleri gözden geçirip zamana ve şartlara uyum sağlamasını hayata geçirelim. H/k departmanı tamamen kendisini sıfırlamalı ve hizmet kalitesini arttırarak  otel bütçelerini olumlu yönde hayata geçirmeli .

   H/k çalışma koşullarında yapılacak ufak dokunuşlar, çalışma hayatını rahatlatacak, aynı zamanda h/k  tercih sebebi olacaktır. Örneğin özel sağlık sigortaları ile daha özel hissettirmek, daha hoş ve stress atılmasına yardımcı, sigara içen ve içmeyenlere ayrılmış personel alanları, başarının ödüllendirilmesi, küçük tatil imkanları verilmesi, sorunların sık sık paylaşıldığı, çözümlere odaklı, şeffaf toplantılar yapılması, beraber yapılacak  ve etkinliklerin planlanması gibi pek çok örnek olabilir. Bu koşullar oluşturulurken de satış, önbüro gibi gelir getiren birimler ayrıcalıklı düşünülmemeli. Tüm otel departmanlarının yaralanabileceği şekilde düzenleme yapılmalıdır. Önbüro, satış, housekeeping, teknik servis, f&b, mutfak, steawarding, servis, güvenlik, muhasebe  gibi tüm birimler bir bütün olarak hedeflerin yakalanmasında  çaba göstermekteler. O zaman tüm bu brimlerin personelleri aynı çalışma koşulları, konforu ve  saygıyı hak ediyorlar. Bazı Otel markaları bu konuda öncü konumda ve onları tebrik etmek gerekiyor. "Mutlu personel , Mutlu Misafir" motto' su ile personellerine güzel imkanlar sunan, beş yıldızlı otel çalışanlarını, beş yıldızlı otel misafiri gibi özel hissettiren işletmeler çoktan karşılığını almaya başladırlar bile.

   Yönetim kademelerinde oluşan orantısız ve yetersiz kademe farklarının düzeltilmesi, geçmişe yönelik asgari ücret zam oranlarının dikkate alınarak gerçekçi ve adaletli bir maaş landırmanın yapılması, departmanlar arası aynı kademe ve pozisyonların mümkün olduğunca eşitlenmesi ise halen yapılmamış otellerde ilk önemli çözümler arasındadır.

   Bu düzenlemeler için doğru zaman olmadığını düşünenler eğer şimdiden adım atmazlar ise, geri dönüşü çok uzun zaman alacak ve kalifiye personel sorunu yaşanacaktır. Şimdiden bunun önlemek adına yabancı personel çalıştırma prosedürleri hafifletilmeye ve daha fazla ucuz işgücünü sektöre katarak personel açığı kapatılmaya çalışılacak görünmektedir. Ancak unutmayalım ki, yabancı personeli sektörde yetiştirmek için bile öncelikle mevcut yetişmiş personeli ve yönetim kadrosunu korumak gerekiyor.  En büyük sorun kıdemli personel, şef, orta düzey ve üst düzey yönetici pozisyonlarındadır. Gereken eğitimi ve tecrübeyi alamamış personeller üst pozisyonlarda görev yapar  ise sonuç maalesef 4-5 yıldızlı otellerde 2-3 yıldızlı hizmet vermekten öteye gidemeyecektir.

   Evet çok daha fazla vakit kaybetmeden bir şeyler yapmaya başlamak gerekiyor. Adeta otellerin sabit kolonları durumunda olan housekeeping departmanı ayakta durmaz ise oteli, tesisi  uzun süre ayakta tutabilmek mümkün olmayacaktır. Bunun için de ancak, otellerin personeli tercih edenden ziyade , kendisi çalışma ortamı ile, koşulları ile "tercih edilen" durumda olanlarının çok daha başarılı olacağını  tahmin edebilmek hiç de zor değil.

   Geçen olumsuz günlerin kısa sürede atlatılıp, mutlu personellerle, bol misafir li, bol gelirli, iyi bir turizm sezonu olması dileğimizdir..

Sevgi ve saygılarımla.

Işıl Efe Durmuş
Oted merkez istanbul üye
Executive Housekeeper