Etkin Eğitim Programları Oluşturmak
Canlılarda davranış değişikliği yapan her şey, En beğendiğim eğitim tarifi bu. Gelecekte eğitim programların tıpkı bir tiyatro oyunu gibi, olacağını söylemek isterim.
Hcetin 
Oyuncular nasıl ki oyuna başlamadan önce hazırlık yaparlar, sonra sahnede oyun sırasında dünyayı unutur, oyun sonunda seyircilerin alkışları ile mutlu olmayı beklerse, eğitim programlarının belirlenmesinden sonra hazırlık aşaması, sunumu ve katılımcıların beğenisi birbirine çok benzer.
Nasıl ki tiyatro oyunundan, neyi bekliyorsan, komedi ise gülmeyi, dram ise duygulanmayı, katil kim tarzı bir oyunsa heyecanlanmayı, eğitimlerden de beklentiler benzerdir.
Yönetim, eğitimli elemana sahip olmayı, eğitimci tercih edilen, alkışlanan bir sunumda bulunmayı, eğitime katılanlar da sıkılmadan doyurucu bir eğitim sonucunda bilgiler elde etmeyi beklerler.
Ancak üst kademe yöneticilerine veya patrona, yapılıyor gösterişi için asla
yapılmamalı.
Eğer işletmenin hedefleri ile mevcut durumları arasında farklılık varsa,
rekabet şartlarını karşılamak ya da rakip firmalara karşı öne geçmek için
eğitimler planlanır.
Ama her zaman işler yolunda gitmeyebilir. Beklentiler gerçekleşemeyebilir. Hele hele zor beğenen, kolay öğrenen, zor seçen, zaten kendileri için de yatırımlar yapmış, internetten alabildiğine faydalanan bir Y ve Z kuşakları için çok ta kolay olmayabilir programlar oluşturmak.
Peki, neden, biraz buna değinelim:
Eğitimlerin amacına ulaşamama nedenleri:
- Program içeriği kötü, sunan iyi, eğitimde öğrenilen pek bir şey olmaz.
- Program içeriği iyi, sunan kötü, sunum sırasında dikkat dağılır, öğrenilen pek bir şey olmaz.
- Program içeriği iyi, sunan iyi, materyal zayıf, öğrenme güçleşir.
- Program içeriği iyi, sunan iyi, materyal iyi, ortam kötü, öğrenme güçleşir.
- Program içeriği iyi, sunan iyi, materyal iyi, ortam iyi, ihtiyaç duyulan bir eğitim değilse dikkat dağılması, eğitimin kaynaması olası.
- Her şey var, program kesik kesik işleniyor, dağınık… başarısız olması kaçınılmaz.
- Bütün bu olumsuzluklar gerekli adımlar doğru atılmadığı için olur.
- Tesis içinde yapılan eğitimlerde, hele hele işler yoğunsa diğer yöneticilerin bol bol eğitimi bölmesi ile olur. Yüzüyoruz Ahmet’i alacağım der, ama mama beklemeden alır giderler. Kalanların ve sunucunun yeniden konsantresi zaman alır.
Sonuç mu, kötü ve sıkıcı bir eğitim programı nedeniyle başarısızlık sunucuya yıkılır, ilk onun kellesi gider.
Hedef ne olmalı, benim için, senin için, onlar için beklenen sonuçlar elde etmek. Benim sunumum iyi, ihtiyaç ne ise o konuda da eğitim veriyorum, katılımcılar mutlu, sonuçta yönetim tebrik ediyor.
Neden eğitim:
- Misafir memnuniyet anketleri,
- Personel memnuniyet anketleri,
- Performans değerlendirme çıktıları,
- Teknolojik yenilikler,
- İşyeri işleyiş yöntem değişiklikleri,
- İktidarlar tarafından yapılan yasal değişiklikler,
- Hedef ile mevcut durum arasında eksiklikler,
- Rakiplerin size nazaran daha çok tercih edilme nedenleri gibi nedenler eğitim yapmayı zorunlu kılar.
Eğitimci, eğitime katılanlar ve yönetim olarak bu üçlünün mutluluğunu sağlayacak olan iyi bir eğitim programı nasıl olmalı, şimdi biraz bunlara değinelim.
- Eğitim İhtiyaç Analizleri:
Amaç: Eğitilecek insan grubunu ve bunların ne tür eğitime ihtiyacı
olduklarını belirlemektir.
Neler analiz edilir:
- Sektörün ve Rakiplerin analizi ile ne tür eğilimlerin olduğunun bilinmesi önemlidir.
- Kurum içindeki problemler belirlenir.
- Bulgular toplanır,
- Bir heyet ile çözüm önerileri belirlenir,
- Eğitim programları belirlenir.
- Yöntem, eğitimci, zaman, süre tespit edilerek uygulamaya başlanır.
Analizde kimlerle görüşülmeli:
- İdareciler,
- Hedef gurubun çalışanları,
- Müşteriler,
- Rakip firmalar,
- Uzmanlar,
- Tedarikçi firmalar,
- İşten ayrılanlarla yapılması gereken işten ayrılma mülakat formları,
İncelenmesi gereken belgeler:
- Geçmiş eğitim programları değerlendirme formları,
- Görev tanımları,
- Performans değerlendirme formları,
- El kitapları, genel talimatlar gibi belgeler,
- Müşteri ve çalışan memnuniyet analizleri çıktıları,
“Unutulmasın, eğitimin başarısını ancak analizin kalitesi tayin eder”.
- Analiz sonrası şu konular yazılı hale getirilmeli:
- Eğitim programı ile ilgili geniş açıklamalar,
- Eğitime katılması gerekli görülen kişiler ve nitelikleri,
- Eğitim programının yapılma amaçları,
- Eğitim programı için ihtiyaç duyulan materyaller.
- Eğitimin yapılması: Belirtilen gün ve saatte, belirtilen süre kadar, belirlenmiş yöntemle, belirtilen kişilerin katılımı ile eğitim tamamlanmalı.
- Etkinliğinin ölçümü: Eğitimler sonrasında mutlaka katılımcıların eğitimcinin sunum tekniği, konuya hakimiyeti, sorulara verdiği yanıtların kabul edilebilirliği, salon düzeni, eğitim materyalleri gibi eğitim araç ve gereçleri puanlanmalı ki daha sonraki eğitimler için kullanılıp kullanılmayacağı belirlenebilsin.
- Takip: Eğitimler sonrası eğitime katılanların sıkı bir takibi yapılarak eğitimin etkinliği mutlaka ölçülmeli.
Unutulmasın ki, ilk paragraftaki tarifte anlatıldığı gibi, çalışanlarda bir değişiklik yaratmadığı sürece eğitimler başarısız kabul edilir.
Geleceğin iş paydaşlarını eğittiğini ya da eğiteceğini düşünmek için, gerçekten onlara hitap edecek, ihtiyaçlarını karşılayacak programlar çok dikkatlice oluşturulup yapılmalıdır. Aksi durumda sadece zaman ve para kaybı yaşanır.
Bir kurumun kurumsallığı, ben her şeyi biliyorum demeden, belirli eğitimlere, çalışanlarıyla birlikte katılan işveren ve vekillerinin olması ile de belli olur.
Sevgi ve Saygılarımla
Bülent ÇAPAR
Eski İnsan Kaynakları Yöneticisi
Yeni İnsan Kaynakları Eğitimcisi
